پژوهش‌های مکانیک ماشینهای کشاورزی
فراتحلیل اثر خاک‌ورزی حفاظتی بر عملکرد گندم آبی در ایران
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
چکیده
خاک‌ورزی حفاظتی به‌دلیل پتانسیل حفاظت از منابع خاک و آب وکاهش هزینه‌های تولید می‌تواند یک سیستم جایگزین برای خاک‌ورزی رایج محصول گندم آبی در ایران باشد. گزارشات متعددی از تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی در زراعت گندم آبی وجود دارد که به‌طور عمده اثر این روش‌های خاک‌ورزی را بر عوامل مختلف مانند عملکرد محصول، خواص فیزیکی خاک، هزینه‌ها، و ... بررسی کرده‌اند. به‌منظور کسب چشم انداز بهتری از تاثیر روش‌های خاک‌ورزی بر عملکرد گندم در ایران، بررسی‌های موجود به‌صورت نظام‌مند مرور شد و یافته‌های آن‌ها با روش فراتحلیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقاله‌های منتشر شده در مجلات ایرانی، گزارش‌های پژوهشی و مقالات مرتبط ارائه شده در کنگره‌ها، و نیز پایان‌نامه‌های دانشجویی با استفاده از کلید واژه‌های استاندارد مرور شد. در نهایت پس از کنترل کیفی، 40 مطالعه برای مقایسه روش‌های کم‌خاک‌ورزی با خاک‌ورزی رایج و 21 مطالعه برای مقایسه بی‌خاک‌ورزی با خاک‌ورزی رایج با استفاده از مدل تصادفی وارد فرایند فراتحلیل شدند. نتایج نشان داد که مقدار اندازه اثر (SMD) در روش‌های کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی به‌ترتیب 42/0- و 18/1- بدست آمد که حاکی از تاثیر منفی این روش‌ها بر عملکرد گندم در مقایسه با خاک‌ورزی رایج بود. روش‌های کم‌خاک‌ورزی در مقایسه با خاک‌ورزی رایج (گاوآهن برگرداندار + دیسک + ماله) باعث کاهش جزیی عملکرد گندم (87/2- درصد) شدند. همچنین روش بی‌خاک‌ورزی در مقایسه با خاک‌ورزی رایج باعث کاهش عملکرد (2/8- درصد) شد. با توجه به‌اینکه روش‌های کم‌خاک-ورزی اثر قابل توجه‌ای بر کاهش عملکرد گندم نداشتند می‌توان یکی از روش‌های کم‌خاک‌ورزی به‌ترتیب اولویت شامل 1- چیزل‌پکر، 2- خاک‌ورز مرکب (گاوآهن قلمی مجهز به غلطک)، 3- گاوآهن قلمی+ دیسک و 4- دیسک را با توجه به امکانات و دسترسی هر منطقه به این ادوات جایگزین خاک‌ورزی رایج نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Meta-analysis of the effect of conservation tillage on irrigated wheat yield in Iran
نویسنده [English]
- Ahmad Heidari
Assistant Professor, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension organization (AREEO), Hamadan, Iran.
چکیده [English]
Conservation tillage can be an alternative system to conventional tillage of irrigated wheat crops in Iran due to its potential for protecting soil and water resources and reducing production costs. Many studies in Iran have investigated the effect of different tillage methods on various factors, such as yield, soil physical properties, costs, etc., in irrigated wheat cultivation. All available studies were systematically reviewed to gain a better perspective on the impact of tillage methods on wheat yield in Iran, and their findings were analyzed by meta-analysis. All articles published in Iranian journals, final reports of research projects, and related articles presented at congresses and student dissertations were reviewed using standard keywords Then, the articles and reports published in this field with the criteria for entering
the research were entered into the meta-analysis after quality control using a random model. Finally, 40 studies were selected to compare minimum tillage methods with conventional tillage, and 21 were selected to compare no-tillage with conventional tillage. The results showed that the effect size (SMD) in minimum tillage and non-tillage methods were -0.42 and -1.18, respectively, indicating the negative effect of these methods on yield. Reduced tillage methods significantly reduced wheat yield (-2.87%) compared to conventional tillage. Also, no-tillage significantly reduced yield (-8.2%) compared to conventional tillage. Minimum tillage methods did not have much effect on reducing wheat yield. It is suggested that one of the minimum tillage methods, including 1- Chiselpaker, 2- combined tiller (chisel plow equipped with rollers), 3- chisel plow + disc, and 4- disc according to the facilities and access of each area to these tools, replaced conventional tillage (moldboard plow + disc harrow + leveler).
کلیدواژه‌ها [English]
- Conservation tillage
- Irrigated wheat
- Meta-analysis
- Minimum tillage
- No till
)